Κωνσταντίνος Στραγαλινος: «The Big Father»: Μαύρο χιούμορ με κοινωνικές αιχμές

«Τα έργα είναι όμως παιδιά. Μεγαλώνουν και βρίσκουν τον δρόμο τους.»

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Κωνσταντίνου Στραγαλινού, «The Big Father», έχοντας κάνει μια πολύ καλή πορεία σε διεθνή Φεστιβάλ κερδίζοντας το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Ely Film Festival στην Νεβάδα των Η.Π.Α αλλά και το Βραβείο Καλύτερης Μεγάλου Μήκους στο Stockholm City Film Festival της Σουηδίας, κάνει στις 9 Μαΐου πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες ευελπιστώντας μέσα από το καυστικό μαύρο χιούμορ του να αναδείξει διάφορα κοινωνικά ζητήματα και να προβληματίσει το κοινό.

Η ταινία πραγματεύεται πολλά σύγχρονα θέματα και πολλές φορές με το μαύρο της χιούμορ καυτηριάζει κοινωνικά ζητήματα. Τι σας ενέπνευσε για να γράψετε το σενάριο;

Κωνσταντίνος Στραγαλινός: Ξεκίνησε σαν μια αυτοαναφορική ιστορία, αφού πρωταγωνιστής είναι ένας σκηνοθέτης που ετοιμάζει τη νέα του ταινία. Τα πράγματα όμως στην ζωή του πάνε τελείως στραβά, αφού καταλήγει αντί για ταινία να κάνει reality. Βασικές πηγές έμπνευσης ήταν η κοινωνική και οικονομική κρίση, η διαπλοκή των κρατικών φορέων και τα reality show. Ταυτόχρονα, θέλησα να εξερευνήσω τα όρια μιας ψυχικά διαταραγμένης προσωπικότητας. Ο ήρωας μου είναι ένας καταπιεσμένος νάρκισσος, ο οποίος εκλαμβάνει την τρέλα του σαν απόδειξη του μεγαλείου και της ανωτερότητάς του. Βρίσκεται σε δεινή θέση, αλλά φαντάζει αποφασισμένος να πραγματοποιήσει το όραμά του. Η σύγκρουση με την οικογένειά του είναι αναπόφευκτη, καθώς παραβιάζει τα υπολείμματα των ηθικών του φραγμών. Πίσω από τις κλειστές πόρτες κρύβονται επικίνδυνες συμπεριφορές. Η κρίση φέρνει στην επιφάνεια την τρέλα πολλών ανθρώπων που άλλοτε καλυπτόταν με επιμέλεια πίσω από προσωπεία κανονικότητας.

Ο Νίκος Παντελίδης δίνει μια πολύ δυνατή ερμηνεία που πηγάζει μέσα και από έναν καλοδουλεμένο χαρακτήρα. Ποια ήταν η διαδικασία την οποία ακολουθήσατε και πως συνεργαστήκατε μαζί του ώστε να καταφέρετε αυτό το αποτέλεσμα;

Κ.Σ.: Η διαδικασία που ακολουθήσαμε ήταν το διάβασμα, η ανάλυση του σεναρίου και οι πρόβες. Πριν ξεκινήσουν οι πρόβες με όλους τους ηθοποιούς, κάναμε πρόβες οι δυο μας, όπου εγώ «έπαιζα» συνήθως τους άλλους χαρακτήρες. Ήταν σημαντικό τόσο για μένα, όσο και για το Νίκο να εμβαθύνουμε στα κίνητρα του πρωταγωνιστή. Όπως χαρακτηριστικά έχει πει και ο Νίκος, προσεγγίσαμε τον ήρωα «βήμα-βήμα, λέξη-λέξη… με αγάπη». Εξαρχής ο Νίκος ήθελε να διώξει από μέσα του την κριτική στάση απέναντι στις πράξεις του ήρωα. Διαβάζαμε το σενάριο ξανά και ξανά, αποδεχόμενοι τις επιλογές του, ακόμα και τις πιο ακραίες. Σε κάθε εμπόδιο οι άνθρωποι δρουν ανάλογα με το χαρακτήρα τους, αλλά και τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην οποία εκτιμούν τα εκάστοτε δεδομένα. Αφού λοιπόν αναλύσαμε την ιστορία από την οπτική γωνία του χαρακτήρα, διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε πουθενά υπερβολή στις επιλογές του. Η έλλειψη υπερβολής στις επιλογές αλλά και οι ακραίες συνθήκες καθιστούν τον Άγγελο Δαράκο άνθρωπο της διπλανής πόρτας. Ο ερμηνευτής Νίκος Παντελίδης αφαίρεσε τον «Κριτή». Έτσι ασχολήθηκε με τις πράξεις. Ο Νίκος κατέληξε πως ο Άγγελος Δαράκος κατά την αντίληψη του, φροντίζει τους ανθρώπους του και σώζει το σπίτι του. Είναι επικίνδυνα αυτά που ζει, οπότε πράττει ανάλογα. Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν βρίσκονται σε ακραίες συνθήκες είναι σε θέση να φτάσουν σε αντίστοιχες συμπεριφορές. Παρόλα αυτά, θεωρούν πως οι ακραίες πράξεις τους είναι δικαιολογημένες και «φυσιολογικές». 

Σκηνή από την ταινία “The Big Father”

Ποιες δυσκολίες συναντήσατε και πως τις αντιμετωπίσατε κατά την διάρκεια δημιουργίας της ταινία σας; Σε όλες τις φάσεις: από την προ-παραγωγή, τα γυρίσματα μέχρι και την εύρεση διανομής.

Κ.Σ.: Η εμπειρία της ταινίας ήταν μια πρόκληση από κάθε άποψη. Οι δυσκολίες αρκετές, αλλά θα προτιμούσα να ξεκινήσω από τις δημιουργικές. Βασική πρόκληση ήταν να συνδυάσω με ισορροπία διαφορετικά κινηματογραφικά είδη (δράμα, κωμωδία, θρίλερ), διατηρώντας με συνέπεια την κινηματογραφική ταυτότητα του έργου. Σκοπός μου ήταν τελικά να φτιάξω μια ατμοσφαιρική μαύρη κωμωδία. Και λέω ατμοσφαιρική, γιατί (ιδίως στο τελευταίο μισάωρο) εξελίσσεται σε ψυχολογικό θρίλερ. Επομένως, με απασχόλησε ιδιαίτερα το πρόβλημα της αισθητικής συνοχής σε μια παράξενη και συνάμα ρεαλιστική ιστορία. Παρότι η ταινία συγγενεύει με διαφορετικά είδη, τα στοιχεία που δεν χάνονται ποτέ είναι η σατιρική διάθεση και οι ατάκες. Αυτά είναι στοιχεία που ενισχύσαμε ερμηνευτικά μέσα από τις πρόβες. Οι ισορροπίες φυσικά είναι πάντοτε λεπτές. Με τους ηθοποιούς προσεγγίσαμε τους χαρακτήρες  του έργου με χιούμορ αλλά και σεβασμό. Συνέπεια προσδώσαμε και με το ύφος κινηματογράφησης. Μέσα από τα σταθερά γενικά και μεσαία πλάνα επιδιώκεται η αποστασιοποίηση του θεατή, ενώ με την ανάλυση του ιδιόμορφου περιεχομένου, καταλήξαμε σε μια μινιμαλιστική καλλιτεχνική διεύθυνση και μια ισορροπημένη χρωματική παλέτα.  Από εκεί και πέρα, υπήρχαν φυσικά και σημαντικές πρακτικές δυσκολίες. Η ταινία ξεκίνησε να προετοιμάζεται μέσα στην πανδημία και τα γυρίσματα είχαν προγραμματιστεί να γίνουν κοντά στην άρση των περιορισμών, το 2021. Πολλές πρόβες, αλλά και οι καλλιτεχνικές διεργασίες με τους συντελεστές αναγκαστικά στην αρχή γίνονταν μέσω zoom, που δεν είναι και ό,τι καλύτερο αφού λατρεύω να έχω άμεση επαφή με τους συνεργάτες μου. Είχαμε χημεία όμως και λύναμε όλα τα θέματα. Όταν βρισκόμασταν από κοντά, τα πράγματα ήταν ακόμα καλύτερα. Τέλος, υπήρχαν και οι υλικής φύσεως δυσκολίες. Υπήρχε δίψα να γυρίσουμε την ταινία μέσα στη χρονιά, και μην θέλοντας να περιμένουμε αποφάσεις που κατά πάσα πιθανότητα θα καθυστερούσαν, δεν ζητήσαμε κρατική χρηματοδότηση. Το «The Big Father» είναι μια ανεξάρτητη, συνεργατική ταινία, που δημιουργήθηκε από μια γερά δεμένη ομάδα από επαγγελματίες του χώρου. Υπήρχε φυσικά και σπουδαία οργάνωση από τον παραγωγό μας Γιώργο Κάλτσα, ο οποίος κατάφερνε και έβρισκε λύσεις σε αυτά που χρειαζόμασταν. Στην Ελλάδα υπάρχει αληθινή αγάπη για το σινεμά, η οποία δυστυχώς δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη υποστήριξη από τους φορείς. Παρά τις αναρίθμητες δυσκολίες, η αγάπη είναι αρκετή για να σε κάνει να συνεχίσεις.

Έχετε κερδίσει ήδη έξι βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ του εξωτερικού. Πιστεύετε ότι τα βραβεία δίνουν ώθηση σε μια ταινία να βρει πιο εύκολα διανομή και αποτελούν πόλο έλξης για το κοινό ώστε να έρθει να παρακολουθήσει την ταινία;

Κ.Σ.: Είναι αλήθεια ότι το «The Big Father» είχε μία πολύ δυνατή διαδρομή με διεθνή βραβεία, αλλά και αρκετές υποψηφιότητες σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως το 36o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 21o San Francisco Greek Film Festival και το 12o Ariano Film Festival. Σαφέστατα τα βραβεία και η συμμετοχή στα φεστιβάλ δίνουν τη δυνατότητα για επαφή με διανομείς, ώστε μια ταινία να βγει στις αίθουσες, που είναι και το ζητούμενο. Η φεστιβαλική αναγνώριση μιας ταινίας είναι ένα σημαντικό πρώτο στοιχείο για να εμπιστευτούν τη δυναμική της οι εταιρείες διανομής. Αλλά και το κοινό που θέλει να παρακολουθήσει σινεμά επηρεάζεται θετικά όταν ακούει ότι η διαδρομή μιας ταινίας συνοδεύεται από βραβεύσεις. Ωστόσο, τα βραβεία δεν έχουν την μεγαλύτερη αξία. Το σημαντικότερο είναι το έργο να έχει κάτι που θα μιλήσει στην καρδιά του κοινού, ώστε η επιτυχία και η απήχηση να έχουν συνέχεια όταν με το καλό βγει η ταινία στις αίθουσες. Ή τουλάχιστον αργότερα. Υπάρχουν άλλωστε σημαντικές ταινίες που έχουν πολεμηθεί αρχικά από το σύστημα. Τα έργα είναι όμως παιδιά. Μεγαλώνουν και βρίσκουν τον δρόμο τους.

*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (23-11-2024)