Καλές Γιορτές
★★★★☆ (Happy Holidays, Παλαιστίνη, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Κατάρ, 2024, 123’)
Σκηνοθεσία: Σκάνταρ Κόπτι
Ηθοποιοί: Μανάρ Σεχάμπ, Γουαφά Αούν, Μεράβ Μαμόρσκι
Ο Παλαιστίνιος σκηνοθέτης Σκάνταρ Κόπτι, ο οποίος συν-σκηνοθέτησε με τον Yaron Shani την υποψήφια για Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας «Ajami» (2009, 120’), παρουσιάζει ένα ρεαλιστικό οικογενειακό δράμα που διακλαδώνεται σε πολλαπλές ιστορίες, σκιαγραφώντας άψογα τους χαρακτήρες του, αναδεικνύοντας τις βαθιές πολιτισμικές και πολιτικές διαφορές ανάμεσα στους Αραβες και τους Ισραηλινούς και εξερευνώντας με διεισδυτικότητα την έννοια της εθνικής ταυτότητας, καθώς και τις σχέσεις των δύο φύλων. Ολο αυτό καταλήγει στη σύνθεση ενός πολύπλευρου πορτρέτου της ζωής στη Χάιφα.
Τέσσερις χαρακτήρες, συνδεδεμένοι με αόρατους αλλά ισχυρούς δεσμούς, αποκαλύπτουν τις πολύπλοκες σχέσεις ανάμεσα σε φύλα, γενιές και πολιτισμούς, μέσα σε μια κοινωνία διχασμένη από προκαταλήψεις και ανισότητες. Ο Ράμι, Παλαιστίνιος της Χάιφας, συγκρούεται με την απόφαση της Εβραίας συντρόφου του για την εγκυμοσύνη της, ενώ η μητέρα του, Χανάν, παλεύει με οικονομικά προβλήματα και οικογενειακές εντάσεις. Παράλληλα, η Μίρι αντιμετωπίζει την ψυχική κατάρρευση της κόρης της και τις ηθικές της αντιφάσεις, ενώ η Φίφι προσπαθεί να διαφυλάξει ένα επικίνδυνο μυστικό που απειλεί να ανατρέψει τη ζωή και τη σχέση της με τον δρα Ουαλίντ.
Ο Κόπτι δημιουργεί μια πολυεπίπεδη ταινία που φωτίζει την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην ηρεμία και την υπόγεια ένταση μιας βαθιάς διχασμένης κοινωνίας. Μέσα από τις τέσσερις ιστορίες του που μπλέκονται μεταξύ τους και τελικά συγκλίνουν, σκιαγραφεί την πραγματικότητα των Αράβων που ζουν στο Ισραήλ, όπου βιώνουν τον ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ταυτόχρονα φέρνει στην επιφάνεια και τις εσωτερικές αντιφάσεις τους και την προσπάθειά τους να απελευθερωθούν από το παρελθόν τους.
Η κάμερα εστιάζει στους χαρακτήρες. Και χάρη στις φυσικές ερμηνείες των ηθοποιών του, ο θεατής νιώθει την ένταση και βυθίζεται και εκείνος μέσα στο οικογενειακό δράμα, συμπάσχοντας μαζί τους. Ο Κόπτι χειρίζεται επιδέξια το σενάριο και αφήνει όποτε χρειάζεται να «μιλήσει» η σιωπή, ενώ άλλοτε, με έντονο και συνεχόμενο διάλογο, τονίζει την ένταση που αποκαλύπτει όχι μόνο τα συναισθήματα αλλά και τις κοινωνικές δομές: από τον μισογυνισμό, την πατριαρχία μέχρι και το τι σημαίνει να ζεις σε μια στρατιωτικοποιημένη κοινωνία.
Η ταινία καταφέρνει να ελιχθεί ικανοποιητικά ανάμεσα στις τέσσερις επιμέρους ιστορίες, χωρίς ωστόσο να αποφεύγει την αποδυνάμωση του βασικού κορμού της αφήγησης. Η παρουσίαση τόσων χαρακτήρων, σε συνδυασμό με τη λιγότερο ουσιαστική ανάπτυξη ορισμένων από αυτούς, οδηγεί σε μια χαμένη ευκαιρία για βαθύτερη εστίαση και καλύτερη ανάλυση των κεντρικών θεματικών της ταινίας. Βραβείο Χρυσός Αλέξανδρος στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (16-10-2025)
