Διαμάντια
★★½☆☆☆ (Diamonds, Ιταλία, 2024, 126’)
Σκηνοθεσία: Φερζάν Οζπετεκ
Ηθοποιοί: Λουίζα Ρανιέρι, Τζάσμιν Τρίνκα, Στέφανο Ακόρσι, Λούκα Μπαρμπαρόσα
Η δέκατη πέμπτη ταινία του πολυβραβευμένου ιταλοτουρκικής καταγωγής σκηνοθέτη Φερζάν Οζπετεκ («Hamam», 1997, 94’) αντλεί υλικό από την ίδια του τη ζωή. Στη δεκαετία του ’80, ως βοηθός σκηνοθέτη, είχε την ευκαιρία να συχνάζει σε εργαστήρια κινηματογραφικών και θεατρικών κοστουμιών, εμπειρία που γίνεται εδώ πηγή έμπνευσης. Παράλληλα, στήνει ένα μωσαϊκό βασισμένο σε γυναικείους χαρακτήρες, με πρωταγωνίστριες ορισμένα από τα πιο γνωστά ονόματα κορυφαίων Ιταλίδων ηθοποιών, και δημιουργεί μια ταινία της οποίας η αφήγηση εναλλάσσεται ανάμεσα σε έναν φόρο τιμής στις αθέατες δημιουργούς της κινηματογραφικής τέχνης (μοδίστρες, βοηθούς, σχεδιάστριες) και στην αποτύπωση των προσωπικών ιστοριών και της καθημερινότητάς τους.
Η ταινία εκτυλίσσεται σε δύο χρονικά επίπεδα. Στη Ρώμη της δεκαετίας του ’70, παρακολουθούμε τις αδελφές Αλμπέρτα και Γκαμπριέλα Κανόβα, επικεφαλής του θρυλικού εργαστηρίου Κανόβα, όπου δημιουργούνται κοστούμια για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Η Αλμπέρτα είναι αυστηρή και αφοσιωμένη, ενώ η Γκαμπριέλα παλεύει με την απώλεια της κόρης της. Στο παρόν, ένας σκηνοθέτης συγκεντρώνει τις αγαπημένες του ηθοποιούς για να συμμετάσχουν σε μια ταινία που διαδραματίζεται στη Ρώμη της δεκαετίας του ’70, μέσα σε έναν αριστοκρατικό οίκο ραπτικής, θέλοντας να δημιουργήσει ένα φιλμ που να εστιάζει στη γυναικεία παρουσία.
Μέσα από προσεγμένα κάδρα, επιμελημένα σκηνικά, υποδειγματικές ερμηνείες και μια ισορροπία μεταξύ κωμωδίας και δράματος, ο Φερζάν Οζπετεκ επιχειρεί να αναδείξει τη γυναικεία παρουσία ως δημιουργική και συναισθηματική δύναμη που δεσπόζει σε ένα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο περιβάλλον, φέρνοντας τις γυναίκες στο επίκεντρο. Μέσα από τις ατομικές διαδρομές των ηρωίδων αποκαλύπτεται η αφοσίωσή τους στο έργο τους, η δημιουργία εξαιρετικών κοστουμιών υπό ασφυκτικά χρονικά περιθώρια και η ικανότητά τους να αντεπεξέρχονται σε απαιτητικές καλλιτεχνικές προκλήσεις. Η ενδυματολογική επιμέλεια της ταινίας ξεχωρίζει, υπογεγραμμένη από τον υποψήφιο για Οσκαρ ενδυματολόγο Στέφανο Τσαμίτι («Εγώ, Καπετάνιος», 2023, 121’), που δημιουργεί μιαν αντίφαση καθώς το έργο υμνεί τις γυναίκες ενδυματολόγους αλλά την κεντρική δημιουργική θέση της ταινίας καταλαμβάνει ένας άνδρας.
Ο Οζπετεκ «φορτώνει» το «Diamanti» με ένα πολυπρόσωπο γυναικείο καστ, του οποίου οι χαρακτήρες τείνουν να «χάνονται» στην πορεία, μέσα σε μια υπερβολική μελοδραματική ατμόσφαιρα ενώ η ταινία δεν κατορθώνει να υπερβεί πλήρως την ανάλαφρη, ενίοτε εξωραϊσμένη και κάπως καρτ ποστάλ αναπαράσταση της κινηματογραφικής βιομηχανίας της δεκαετίας του ’70. Μέσα από ένα σενάριο που κινείται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ο σκηνοθέτης δεν καταφέρνει να γεφυρώσει ικανοποιητικά τα δύο αφηγηματικά επίπεδα, ούτε δημιουργεί μια οργανική, «αόρατη» σύνδεση μεταξύ τους. Παρά το γεγονός ότι αποτυπώνει οπτικά με μαεστρία τη διαδικασία και την αξία της δημιουργίας ενός κοστουμιού, δεν επιτυγχάνει με την ίδια ακρίβεια τον αρχικό του στόχο: να φωτίσει ουσιαστικά τους γυναικείους χαρακτήρες, προσδίδοντάς τους το απαραίτητο ψυχολογικό και δραματουργικό βάθος.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (14-08-2025)
