Πέρα από τη Θάλασσα
★★★☆☆ (Across the Sea, Γαλλία, Μαρόκο, 2024, 112’)
Σκηνοθεσία: Σαΐντ Χαμίς Μπενλαρμπί
Ηθοποιοί: Αγιούμπ Γκρετάα, Αννα Μουγλαλίς, Γκρεγκουάρ Κολέν, Ομάρ Μπουλακίρμπα, Ριμ Φόλια
Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Γαλλομαροκινού σκηνοθέτη Σαΐντ Χαμίς Μπενλαρμπί («Return to Bollène», 2017, 69’), η οποία προβλήθηκε στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Κανών 2024, είναι ένα συγκινητικό δράμα που ξεδιπλώνει την ιστορία του με υπέροχη λυρικότητα, θίγοντας καίρια ζητήματα όπως ο ξεριζωμός, η μετανάστευση, η αναζήτηση ταυτότητας και η έννοια της αγάπης.
Χωρισμένη σε τρία κεφάλαια, καθένα από τα οποία επικεντρώνεται σε έναν από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες, η ταινία αφηγείται την ιστορία του Νουρ, ενός νεαρού Μαροκινού που φτάνει στη Μασσαλία τη δεκαετία του 1990 ως παράνομος μετανάστης. Η ζωή του διασταυρώνεται με εκείνη του Σερζ, ενός κρυφά bisexual αστυνομικού, ο οποίος -γοητευμένος από τον Νουρ- αντί να τον απελάσει, τον βοηθά να χτίσει μια σταθερή ζωή. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν η σύζυγος του Σερζ, η Νοεμί, κουρασμένη να παρακολουθεί σιωπηρά τον σύντροφό της να την απατά με άντρες, ξεκινά μια σχέση με τον Νουρ, δημιουργώντας έτσι ένα ερωτικό τρίγωνο γεμάτο εντάσεις και συναισθηματικές συγκρούσεις.
Κινηματογραφώντας υπέροχα τους δρόμους της Μασσαλίας, τα νυχτερινά της κέντρα, τα σοκάκια αλλά και τα τοπία του Μαρόκου, και έχοντας στο επίκεντρο τρεις δυνατές ερμηνείες, με κορυφαία εκείνη του Αγιούμπ Γκρετάα στον ρόλο του Νουρ, η ταινία ξεκινά ως ένα δράμα ερωτικού τριγώνου, αλλά υπερβαίνει τα όρια αυτής της συνθήκης. Μέσα από λεπτομερές ψυχογράφημα, αναδεικνύει τρεις ανθρώπους που, ενώ μοιάζουν να ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους, τελικά αναζητούν με τον δικό τους τρόπο και για τους δικούς τους λόγους την προσωπική τους ταυτότητα. Η μετανάστευση του Νουρ, η εξορία από τον τόπο του και η επιστροφή του σ’ αυτόν αποτυπώνονται άψογα μέσα από τις διαπροσωπικές του σχέσεις με τον Σερζ και τη Νοεμί. Η εσωτερική του πάλη εκφράζεται μέσα από τις επαφές του με αυτούς τους δύο ανθρώπους, οι οποίοι με τη σειρά τους, μέσα από τη σχέση τους με τον Νουρ, έρχονται αντιμέτωποι με τις δικές τους εσωτερικές συγκρούσεις και τις «ψεύτικες» ζωές που έχουν χτίσει. Τρεις μοναχικοί ήρωες που, μέσα από την αμοιβαία τους επαφή, πλησιάζουν, για πρώτη φορά ίσως, την αλήθεια τού ποιοι πραγματικά είναι.
Η ματιά του Μπενλαρμπί είναι ανθρώπινη και πολυδιάστατη. Αν και υπάρχουν στιγμές όπου η ταινία εστιάζει έντονα στο δράμα και το ερωτικό τρίγωνο ή εξωραΐζει ορισμένες καταστάσεις, αυτές οι επιλογές δεν ξενίζουν, εντάσσονται αντίθετα αρμονικά στη γενικότερη ατμόσφαιρα του φιλμ. Ο σκηνοθέτης διατηρεί έναν σταθερό αφηγηματικό ρυθμό και ξετυλίγει την ιστορία του με μαεστρία, γεφυρώνοντας δύο κόσμους - τη Γαλλία και το Μαρόκο. Οπως έχει δηλώσει και ο ίδιος, η ταινία είναι εν μέρει εμπνευσμένη από τη δική του ζωή, αναδεικνύοντας τον ξεριζωμό, τη μοναξιά που τον συνοδεύει και, τελικά, τη συνεχή αναζήτηση του «ανήκειν». Οι χαρακτήρες του είναι ανθρώπινοι, ποτέ μονοδιάστατοι. Μοιάζουν με εμάς: περιπλανώνται, ερωτεύονται, λυγίζουν, χαίρονται, χορεύουν (η μουσική υπόκρουση της ταινίας πραγματικά σε ταξιδεύει). Το «Πέρα από τη θάλασσα» αποτυπώνει με ειλικρίνεια τις ανθρώπινες ψυχές και, την ίδια στιγμή, «κρύβει» μέσα του ένα λεπτό κοινωνικό και πολιτικό σχόλιο για τον ξεριζωμό και τη μετανάστευση. Δεν το διατυμπανίζει, το ενσωματώνει διακριτικά, μέσα σε μια ερωτική ιστορία που συγκινεί και αγγίζει.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (08-05-2025)
