Ευχαριστούμε για την συναλλαγή σας

★★★½☆☆ (Thank You for Banking with Us, Παλαιστίνη, Γερμανία, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Αίγυπτος, 2024, 97’)

• Σκηνοθεσία: Λάιλα Αμπας

• Ηθοποιοί: Κλάρα Χούρι, Γιασμίν Αλ Μάσρι, Καμέλ Ελ Μπασά, Ασραφ Μπαρχούμ

Η Παλαιστίνια σκηνοθέτις Λάιλα Αμπας υπογράφει την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, η οποία απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας – Meet the Neighbours στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ταινία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στη Ραμάλα (που αποτελεί το de facto διοικητικό κέντρο του μερικώς αναγνωρισμένου Κράτους της Παλαιστίνης). Με χιούμορ, συγκίνηση και χαμηλότονο αφηγηματικό ύφος, η Αμπας παραδίδει ένα φιλμ που εστιάζει σε ζητήματα πατριαρχίας, θρησκευτικού νόμου και στη θέση της γυναίκας όχι μόνο στην Παλαιστίνη, αλλά και γενικότερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Με ένα εξαιρετικό πρωταγωνιστικό δίδυμο -την Κλάρα Χούρι και τη Γιασμίν Αλ Μάσρι, στους ρόλους της Μαριάμ και της Νούρα αντίστοιχα- η Λάιλα Αμπας αφηγείται την ιστορία δύο αδελφών που, αν και διαμετρικά αντίθετες, ενώνουν τις δυνάμεις τους όταν ο πατέρας τους πεθαίνει, αφήνοντας πίσω του ένα σημαντικό χρηματικό ποσό. Σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο, η κληρονομιά μοιράζεται μεταξύ του άντρα της οικογένειας, του αποξενωμένου αδελφού τους, ο οποίος ζει στις ΗΠΑ και έχει κόψει κάθε επαφή με την οικογένεια, και των δύο αδελφών, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των γυναικών στην οικογένεια. Ετσι, οι γυναίκες καλούνται να μοιραστούν μεταξύ τους το μισό της περιουσίας. Μπροστά σε αυτή την άνιση μεταχείριση, οι δύο αδελφές αποφασίζουν να καταστρώσουν ένα παράτολμο σχέδιο: να εξαργυρώσουν την επιταγή του πατέρα τους πριν δηλωθεί επίσημα ο θάνατός του, ώστε να εμποδίσουν τον αδελφό τους να διεκδικήσει το μερίδιό του.

Η Αμπας αξιοποιεί πλήρως τη χημεία του πρωταγωνιστικού διδύμου, καταφέρνοντας να ισορροπήσει την αφήγησή της ανάμεσα σε μια ειρωνική απεικόνιση της πραγματικότητας και σκηνές γεμάτες έξυπνους διαλόγους, άλλοτε διαποτισμένους με τρυφερό χιούμορ, άλλοτε με σκοτεινό, μαύρο χιούμορ που αναδεικνύει με μαεστρία τη θέση της γυναίκας σε μια πατριαρχική κοινωνία. Παράλληλα, η σκηνοθέτις προσδίδει συναισθηματικό βάθος στις αδελφές και δημιουργεί δύο αυθεντικούς, πολύπλοκους χαρακτήρες που ενώνουν τις δυνάμεις τους μέσα από την κοινή τους ανάγκη για απελευθέρωση από την αντρική καταπίεση. Με όπλο το χιούμορ και την ευαίσθητη καταγραφή της καθημερινότητας, προσδίδει στην αφήγησή της μια ανθρώπινη διάσταση, καταφέρνοντας να αναδείξει με διακριτικότητα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στη χώρα της.

Η Αμπας δεν φέρνει στο προσκήνιο τον πόλεμο, την αιματοχυσία που συντελείται στην Παλαιστίνη. Η Ραμάλα παρουσιάζεται ως μια πόλη που κινείται σε διαφορετικούς ρυθμούς, ο πόλεμος δεν την έχει αγγίξει άμεσα. Μέσα από την αφήγηση μιας απλής, καθημερινής ιστορίας, καλεί το κοινό να κατανοήσει πως η Παλαιστίνη δεν είναι μόνο πόλεμος και καταστροφή, είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ένα κράτος που ζει, αναπνέει και υπάρχει.

Επιλέγει να δείξει αυτή την πλευρά της Παλαιστίνης γιατί επιθυμεί να μιλήσει για ένα άλλο, εξίσου σοβαρό ζήτημα: την ανάγκη απελευθέρωσης των γυναικών από μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία. Η Αμπας υψώνει τη φωνή της και θέτει το ερώτημα: τι σημαίνει πραγματικά ελευθερία; Είναι η ελευθερία απλώς η αναγνώριση ενός κράτους, μιας χώρας; Ή μήπως περιλαμβάνει και την ελευθερία των ίδιων των ανθρώπων και ειδικά των γυναικών από μια καταπιεστική κοινωνική δομή όπου την εξουσία ασκούν αποκλειστικά οι άντρες; Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, πως η Αμπας αγνοεί ή υποβαθμίζει τον πόλεμο. Αντίθετα, επιλέγει να τον τοποθετήσει σε δεύτερο πλάνο, μετατοπίζοντας το βλέμμα στην οικογένεια, στους δεσμούς, στην καθημερινή ζωή. Ετσι, αναδεικνύει μια διαφορετική όψη μιας χώρας που, ενώ μάχεται για την εθνική της ανεξαρτησία, στο εσωτερικό της η λέξη «ανεξαρτησία» παραμένει άγνωστη για τις γυναίκες.

*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (24-07-2025)